Jakie słupki są stosowane w konstrukcjach siatek leśnych?

Zapobieganie szkodom powodowanym przez dziko żyjące zwierzęta wymaga stosowania środków, które z jednej strony pozwolą na skuteczne zabezpieczenie konkretnych obszarów, z drugiej nie będą stanowiły zagrożenia dla samej fauny. Rozwiązaniem, które pozwala na łatwe pogodzenie tych zadań, okazuje się wykorzystanie odpowiednio dobranych i starannie wykonanych ogrodzeń z siatki leśnej.

Charakterystyka siatek leśnych

Siatki ogrodzeniowe są w większości przypadków stosowane w celu zapobiegania przedostawaniu się na chroniony teren osób nieupoważnionych oraz dzikich zwierząt. Niekiedy używa się ich także w przypadku hodowli, by zapobiegać ucieczce zwierząt. W ten sposób zabezpiecza się najczęściej utrzymywane niewielkie stada drobiu, owiec, kóz czy coraz bardziej popularnych alpak, a także zwierzęta domowe, zwłaszcza psy. Typowe siatki ogrodzeniowe wymagają jednak stosunkowo mocnego naciągu, a tym samym solidnego zamocowania słupków przez obłożenie ich przed zakopaniem większymi kamieniami czy wręcz zabetonowanie. O ile w sytuacji, gdy ogrodzenie ma być użyte na działce budowlanej czy rekreacyjnej, na ogół nie ma problemu z wykorzystaniem różnych rozwiązań, ułatwiających dobre naciągnięcie siatki, o tyle w terenie leśnym, czy wśród pól nie zawsze jest to równie proste. W takich przypadkach warto skorzystać z siatki leśnej, która może być zamocowana zarówno do klasycznych ocynkowanych stalowych słupków ogrodzeniowych, jak i słupków drewnianych, a jej konstrukcja ułatwia ochronę przed różnymi gatunkami zwierząt – zauważa przedstawiciel firmy POMAR STAL, specjalizującej się w dostarczaniu kształtowników stalowych.

Siatka leśna jest wykonywana w zupełnie inny sposób niż klasyczna siatka ogrodzeniowa. Typowe siatki produkuje się z odwijanego z dwóch zwojów drutu, który zawija się wokół płaskownika w taki sposób, że formują się dwa spiralne elementy, łączące się ze sobą na zagięciach. Po osiągnięciu zakładanej wysokości drut jest odcinany, a kolejne fragmenty są wplatane w już istniejące, powtarzając cały proces. Powstająca siatka jest nawijana na szpulę, tworząc odcinek o kilkudziesięciometrowej długości. Siatka leśna powstaje inaczej – w tym przypadku splata się ze sobą druty poziome, tworzące stelaż nośny siatki z odcinkami pionowymi. Wzajemne oddalenie drutów nośnych i węzłów powoduje, że uzyskuje się prostokątne oczka o określonym rozmiarze. Taka konstrukcja sprawia, że siatka leśna nie musi być naciągana z tak dużą siłą, jak klasyczna siatka ogrodzeniowa.

Co ważne, zarówno w przypadku siatek ogrodzeniowych, jak i leśnych podstawowym materiałem jest dość cienki drut. W przypadku siatki ogrodzeniowej ma on zazwyczaj większą grubość wahającą się od 2,5 do 3,5 mm, co wynika z konieczności zachowania odpowiedniej wytrzymałości i sprężystości, wpływa jednak na ciężar całości. W siatkach leśnych wykorzystuje się znacznie cieńsze druty, na ogół od 1,5 do 2,5 mm, przy czym druty poziome są grubsze od pionowych, ponieważ utrzymują strukturę na całej jej długości. Oznacza to mniejszy ciężar przy zapewnieniu wystarczającej wytrzymałości konstrukcji. Ponieważ siatki ogrodzeniowe są wystawione na długotrwałe działanie czynników atmosferycznych, muszą być zabezpieczone przed rdzewieniem. W obu przypadkach druty chronione są odporną powłoką z cynku.

Stosowanie siatek leśnych do ochrony terenów rolniczych

Typowym zastosowaniem siatek leśnych jest zabezpieczanie terenów upraw przed zniszczeniami czynionymi przez dziko żyjące zwierzęta. Pierwotnie siatki leśne wykorzystywano do ochrony śródleśnych szkółek, młodników i nowych nasadzeń. Niekiedy osłaniano nimi stanowiska wymagające szczególnej ochrony. Wraz ze zwiększeniem presji na zwierzęta leśne powodowanej przeznaczaniem coraz większej liczny terenów nie tylko pod uprawę rolną czy hodowlę, ale również pod zabudowę mieszkaniową, siatek zaczęto również używać do ochrony terenów rolnych. Osłania się nimi różne rodzaje zasiewów i prowadzonych upraw, zwłaszcza te, które przyciągają najwięcej zwierząt czyniących szkody – głównie dzików, a zatem np. kukurydzę lub ziemniaki. Problemy mogą jednak sprawiać również jelenie, sarny czy daniele, a na niektórych obszarach także łosie, choć szkody przez nie spowodowane są dużo mniejsze niż te wywołane przez dziki i dotyczą głównie sadów.

Korzystanie z siatki leśnej do ochrony terenów rolniczych ma swoje uzasadnienie nie tylko w skuteczności tego rozwiązania, ale także wynika z jego opłacalności. Siatka leśna jest stosunkowo niedroga i może być ustawiona przy niewielkim koszcie, nawet jeśli do jej założenia wykorzysta się nieco droższe, lecz również znacznie trwalsze ocynkowane słupki stalowe. Warto pamiętać, że uzyskanie odszkodowania za tzw. szkody łowieckie wypłacane przez działające na konkretnym terenie koło łowieckie może się wiązać z dość dużymi problemami. Ich przyczyną jest nie tylko pewna opieszałość w działaniu odpowiednich organów np. przy powoływaniu komisji szacujących szkody, ale także wartość wykonywanych na ich potrzeby wycen. Nieco lepiej wygląda sytuacja w przypadku zwierząt chronionych, ponieważ w tej sytuacji za szkody odpowiada bezpośrednio Skarb Państwa, jednak gatunki te – z wyjątkiem bobrów – nie powodują na ogół większych zniszczeń, a ich pojawienie się należy do rzadkości. W tym kontekście wydatek na wykonanie ogrodzenia z siatki leśnej staje się raczej inwestycją niż kosztem.

Warto pamiętać, że skuteczność stosowania siatki leśnej zależy od jej odpowiedniego wyboru. W sytuacji korzystania z siatek do ochrony przed większymi gatunkami znakomicie sprawdzają się siatki o stosunkowo dużych oczkach. Tam, gdzie w grę wchodzi również zagrożenie ze strony mniejszych zwierząt, np. w sadach warto decydować się na siatki z mniejszymi oczkami lub – co jest najkorzystniejsze siatki z tzw. zagęszczeniem, czyli zmniejszającą się ku dołowi wielkością oczek. W przypadku zagrożenia ze strony dzików lub zajęcy w zupełności wystarczą siatki o mniejszej wysokości, pozostałe zwierzęta wymagają jednak ustawiania wyższych płotów. Do prawidłowego funkcjonowania ogrodzenia trzeba pamiętać o odpowiednim umocowaniu słupków do siatki leśnej. Tam, gdzie w grę wchodzi częsta zmiana rodzaju uprawy, lepszym rozwiązaniem będą słupki drewniane, które są tańsze i łatwe do usunięcia w razie potrzeby. Jeśli ogrodzony ma być np. sad, dobrze będzie zdecydować się na instalowanie trwałych słupków ze stali ocynkowanej.

Wykorzystywanie słupków do siatki leśnej przy zabezpieczaniu dróg

Siatka leśna jest stosowana nie tylko do zabezpieczania terenów szkółek leśnych czy upraw rolnych, ale również do ochrony zwierząt oraz zmniejszenia liczby powodowanych przez nie wypadków. Wiele gatunków odbywa stałe lub sezonowe migracje, przemieszczając się między różnymi kompleksami leśnymi. Znaczną część dróg szybkiego ruchu – autostrad i dróg ekspresowych – ale również modernizowanych dróg krajowych i wojewódzkich zabezpiecza się za pomocą instalowanych wzdłuż nich siatek leśnych, które zapobiegają wtargnięciu zwierząt na jezdnię. Siatki są montowane tak, by kierowały zwierzęta do przejść – mostów dla zwierząt czy przepustów wykonanych pod drogami. W przypadku niektórych obszarów ochrona ogranicza się jedynie do wykonania ogrodzenia, jednak znajduje się ono wyłącznie na odcinkach najbardziej narażonych na migrację.

Warto pamiętać, że w przypadku większych zwierząt siatki drogowe chronią również użytkowników dróg. Dzieje się tak, ponieważ zderzenia samochodów ze stosunkowo ciężkimi zwierzętami, takimi jak dziki, łosie, jelenie, sarny czy daniele mogą doprowadzić nie tylko do ich śmierci, ale również poważnych obrażeń u kierowcy i pasażera, a często również do większego karambolu. W przypadku mniejszych zwierząt stosowanie siatek ma na celu głównie ochronę poszczególnych gatunków – niewielkie ssaki, płazy czy gady na niezabezpieczonych odcinkach dróg najczęściej giną przejeżdżane przez pędzące samochody.

W przypadku siatek leśnych rozstawianych przy drogach najbardziej opłacalnym rozwiązaniem jest wykonywanie trwałych ogrodzeń – ani zmiana przebiegu drogi, ani tras migracyjnych nie wchodzi w tym wypadku w grę, siatki pozostaną więc w konkretnym miejscu najprawdopodobniej przez dziesięciolecia. W takich miejscach dobrym pomysłem jest zatem korzystanie ze stabilnych i wytrzymałych stalowych słupków do siatki leśnej. Są one odpowiednio zabezpieczone przed rdzewieniem, podobnie jak sama siatka, powłoką z cynku, nie grozi im więc uszkodzenie powodowane przez opady czy wilgoć. Co równie ważne, są one w stanie bez problemu wytrzymać napór zwierząt, które próbują się przez nią przedostać, także ważących nierzadko po kilkaset kilogramów łosi, jeleni czy dzików.

Korzyści związane ze stosowaniem stalowych słupków do siatki autostradowej wiążą się również z dość dużą wysokością płotów, wymaganą przez obowiązujące przepisy. Na obszarach migracji jeleni lub łosi siatka musi mieć aż 240 cm, a na pozostałych obszarach 220 cm. Oznacza to większe obciążenie płotu, często także związane z podejmowanymi przez niektóre zwierzęta próbami wspięcia się na siatkę. Warto wspomnieć, że siatki autostradowe obligatoryjnie muszą mieć zmniejszającą się wielkość oczek, ponieważ w większości przypadków służą do zatrzymywania zwierząt o różnych rozmiarach. Trzeba też pamiętać, że na terenach wstępowania niektórych gatunków nad górną częścią płotu musi być wykonana dodatkowa osłona umieszczona pod kątem, co również wymaga solidnej podstawy, jaką jest w stanie zapewnić tylko słupek stalowy. Trzeba też zwrócić uwagę na fakt, że na terenach, gdzie zamieszkują gatunki skłonne do kopania, takie jak borsuki czy lisy zarówno słupki, jak i sama siatka muszą być zagłębione nawet na 0,5 m.

Stosowanie siatek leśnych to jeden z lepszych sposobów na zapewnienie bezpieczeństwa zwierzętom, użytkownikom dróg, a także sposób na ochronę upraw rolnych. Siatki tego rodzaju sprawdzają się jednak także jako ogrodzenia placów budowy czy nawet płoty tymczasowe. W połączeniu z solidnym słupkami do siatki leśnej okażą się trwałe i wytrzymałe. W dobie kłopotów z ASF są też często używane jako rozwiązanie doraźne, blokujące przemieszczanie się zwierząt roznoszących chorobę między różnymi obszarami.